W poprzednim artykule mówiliśmy o tym, że kapitał zakładowy, wymagany do założenia spółki z o.o. może być pokryty w formie pieniężnej lub poprzez wniesienie (aport) wartości niematerialnych czy przedmiotów o określonej wartości majątkowej do spółki, za pewną część udziałów. Wspólnicy mogą pokryć aportem kapitał w całości lub w części. Ustawodawca nie określa jednak, co dokładnie może być przedmiotem aportu. Ogranicza się jedynie do wskazania, że nie może być nim prawo niezbywalne, a także świadczenie pracy lub usług. W praktyce zatem wszystko, co nie stanowi świadczenia pracy lub usług oraz jest zbywalne, może zostać wniesione do spółki w zamian za objęcie udziałów.
Co może być przedmiotem aportu do spółki z o.o.?
Przedmiotem aportu jest prawo majątkowe – w formie rzeczowej, obligacyjnej, a także wartości niematerialne i prawne. Mogą więc być to prawa własności rzeczy ruchomych, nieruchomości, własność przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Do praw obligacyjnych należą takie składniki jak udziały w spółce z o.o., akcje, prawa do papierów wartościowych. Wreszcie mogą być to wartości niematerialne i prawne, a więc wszelkiego rodzaju patenty, licencje, znaki towarowe czy majątkowe prawa autorskie. Aport powinny wyróżniać pewne cechy. Powinien być zbywalny, co oznacza, że możliwe jest przeniesienie własności na inny podmiot, przydatny, możliwy do wyegzekwowania oraz posiadający wartość ekonomiczną.
W sytuacji, gdy wkładem na rzecz pokrycia kapitału zakładowego w części lub całości jest aport, umowa spółki musi szczegółowo określać przedmiot tego wkładu, osobę wspólnika go wnoszącego oraz wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Przepisy nie przewidują konieczności wyceny wkładów lub weryfikacji ich wartości przez podmiot zewnętrzny, np. biegłego rewidenta, jak w przypadku spółki akcyjnej. W praktyce stwarza to więc pewne niebezpieczeństwo zmiany wartości aportu przez wyceniającego go wspólnika. O ile zaniżenie tej wartości nie generuje poważniejszych problemów w stosunku do spółki czy wspólników i nie powoduje nieważności umowy, to już jej zawyżenie rodzi pewne konsekwencje.
Wycena wartości aportu
Szacowanie wkładu niepieniężnego dokonuje się za pomocą wartości zbywczej, czyli wartości rynkowej. Rozumie się ją jako cenę, którą można byłoby uzyskać na wolnym rynku przy zbyciu przedmiotu aportu w dniu zawarcia umowy spółki. Należy przy tym zauważyć, że sposób wyceny uzależniony będzie od samego przedmiotu wkładu niepieniężnego. Inne metody stosowane będą w przypadku nieruchomości, inne w stosunku do przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, a jeszcze inne w przypadku wartości niematerialnych i prawnych. Dlatego też warto, aby przy ocenie wartości wkładu, wspólnicy zatrudnili zewnętrznego eksperta (np. biegłego rewidenta), który pomoże ustalić faktyczną wartość wnoszonego wkładu niepieniężnego. Pomoże to uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji związanych z przeszacowaniem tej wartości.
Odpowiedzialność za zawyżenie wartości aportu w sp. z o.o.
Odpowiedzialność odnosi się do znacznego zawyżenia wartości aportu w stosunku do wartości zbywczej. Takie znaczne zawyżenie nastąpi w momencie, kiedy jego wartość jest zdecydowanie nadmierna, a jednocześnie niczym nieusprawiedliwiona. Dotyczy ona zarówno sytuacji wnoszenia aportu przy tworzeniu spółki, jak i przy podwyższaniu kapitału zakładowego.
Zgodnie z art. 175 Kodeksu spółek handlowych, znaczne zawyżenie wartości aportu nakłada na wspólnika go wnoszącego oraz członków zarządu, którzy wiedząc o tym, zgłosili spółkę do rejestru, obowiązek wyrównania brakującej wartości w spółce. Odpowiedzialność tych podmiotów jest solidarna i nie może zostać wyłączona. Co więcej, bez znaczenia jest również kwestia winy pozostałych wspólników do uregulowania nierówności.