13 lipca 2018 r. zaczęła obowiązywać nowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu przygotowana w ramach wdrożenia dyrektywy AML IV.
Celem nowej ustawy jest zwiększenie efektywności krajowego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu. Ma ona dostosować polskie prawo do unijnych dyrektyw i zastąpić dotychczas obowiązującą ustawę z 2000 roku. Potrzeba uchwalenia nowego aktu prawnego wynikała między innymi z dynamicznie zmieniającej się sytuacji na rynku i rozwoju nowych technologii, w tym rynku kryptowalut.
Najważniejsze zmiany wynikające z nowej ustawy:
I. Definicja waluty wirtualnej
W nowej ustawie wprowadzono pierwszą w systemie polskiego prawa definicję „waluty wirtualnej”. Walutą wirtualną jest “cyfrowe odwzorowanie wartości”, które “jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione, albo może być przedmiotem handlu elektronicznego”.
Nowa ustawa wprowadza też obowiązek określania ryzyka prania pieniędzy przez podmioty prowadzące giełdy kryptowalut.
II. Wyższe kary za naruszenie obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.
Nowa ustawa wprowadza wyższe limity kar za naruszenie obowiązków określonych ustawą z dotychczasowych 750 tys. zł do maksymalnie 5 mln euro lub 10% obrotu wykazanego w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy. Nowe rozwiązania prawne statuują również nowe rodzaje kar administracyjnych, na przykład polegające na opublikowaniu informacji o naruszeniu przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy.
III. Obniżenie progu raportowania transakcji o charakterze gotówkowym z 15 tyś euro do 10 tys. euro
Będą one dotyczyły każdego przedsiębiorcy przyjmującego lub dokonującego płatności za towary w gotówce. Będą miały zatem szeroki zakres zastosowania.
IV. Zmiana procesu podejścia do identyfikacji
Proces identyfikacji i analizy ryzyka związanego z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu ma w założeniu kompleksowo uwzględniać czynniki istotne z perspektywy klienta. Ponadto powinien uwzględniać warunki wskazane w dokumentach dotyczących oceny ryzyka przygotowywanych na trzech poziomach: instytucji obowiązanej, krajowym oraz ponadnarodowym.
V. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych
Będzie to jawny rejestr służący ochronie uczestników obrotu gospodarczego. Każdy będzie mógł się z nim zapoznać. Dostęp będzie bezpłatny. Spółki będą zobowiązane do zgłaszania informacji o ich beneficjentach rzeczywistych w terminie 7 dni od dnia wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego bądź aktualizacji danych w KRS do Rejestru prowadzonego przez Ministra właściwego do spraw Finansów Publicznych.
VI Mechanizmy blokady rachunków lub wstrzymania transakcji
Ustawa wprowadza także mechanizmy blokady rachunków lub wstrzymania transakcji, w przypadku podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Określono także na nowo zadania, skład i zasady funkcjonowania Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego, który ma wspierać GIIF w jego działalności.
VII Osoby zajmujące eksponowane stanowisko
Status osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne został w nowej ustawie rozszerzony, w ten sposób że obejmuje również osoby spełniające wskazane w ustawie kryteria, bez względu na miejsce zamieszkania. Instytucje obowiązane będą musiały w sposób bardziej wnikliwy badać relacje klientami posiadającymi taki status oraz realizowane przez nich transakcje.
O autorze Mirela Chomont
Radca prawny, doradca podatkowy. Członek komisji rewizyjnej Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie. Studia ukończyła z wyróżnieniem jako najlepsza absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie – rocznik 2010. W okresie studiów zaangażowana w pracę w Studenckiej Poradni Prawnej – Centrum Edukacji Prawnej, stanowiącej koło naukowe Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Doświadczenie zdobywała w największych szczecińskich kancelariach prawniczych. W latach 2010-2012 zatrudniona w organach administracji skarbowej. Z zamiłowania pasjonatka psychologii poznawczej i neuropsychologii.