Czy warto inwestować w fotowoltaikę? Analiza rynku Odnawialnych Źródeł Energii

Energia z odnawialnych źródeł (OZE) stanowi dziś istotną alternatywę dla jej pozyskiwania ze źródeł konwencjonalnych takich jak paliwa kopalne. Jej główną zaletą jest niewyczerpywalny charakter oraz niski poziom negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne.

Pomimo wyższego kosztu pozyskania energii z OZE jej udział w światowej produkcji energii elektrycznej rośnie, chociażby z uwagi na głoszone postulaty związane z efektem cieplarnianym jak i coraz większą świadomość społeczną w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Dodatkowo należy zauważyć, że zachodzący postęp technologiczny prowadzi do zmniejszenia różnicy w koszcie wytworzenia energii ze źródeł konwencjonalnych i OZE.

Nieustanny rozwój technologii w zakresie pozyskiwania energii z OZE oraz rosnący udział rządów największych państw w procesie jej wytwarzania budzi coraz większe zainteresowanie inwestorów tą branżą. Biorąc pod uwagę wartość inwestycji w odnawialne źródła energii, w 2015 r. ich wartość stanowiła 0,4% światowego PKB. Bardzo istotną informacją jest fakt, że to właśnie w 2015 roku wartość globalnych inwestycji w OZE (285,9 mld USD) była ponad dwukrotnie wyższa od globalnej wartości inwestycji w elektrownie węglowe oraz gazowe (130 mld USD).

Badając strukturę branżową realizowanych inwestycji w OZE, można zaobserwować następujące zależności [1]:

• Spośród wszystkich odnawialnych źródeł energii, fotowoltaika charakteryzuje się najwyższym udziałem w realizowanych inwestycjach OZE (w 2015 r. 56,3%), taki stan rzeczy utrzymuje się od 2010 r.

• Poza inwestycjami w projekty fotowoltaiczne istotny udział w globalnym rynku OZE posiadały inwestycje związane z realizacją projektów wiatrowych (w 2015 r. 38,3%)

• Inwestycje w pozostałe segmenty branży OZE, tj. biopaliwa, małe elektrownie wodne, energetyka geotermalna, wykorzystanie biomasy i pozostałe stanowiły zaledwie 5% całego rynku OZE.

Na polskim rynku energii, na koniec pierwszego półrocza 2016 r. funkcjonowały instalacje OZE o łącznej mocy przekraczającej 8,2 GW. Największą moc posiadały elektrownie wiatrowe (ponad 5,6 GW), z kolei najmniejszą instalacje fotowoltaiczne 92 MW. Należy jednak pamiętać, że to właśnie na ten segment przypadła w ostatnich 3 latach największa dynamika wzrostu.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.gramwzielone.pl, www.ure.gov.pl

Zestawiając dane charakterystyczne dla rynku światowego ze statystykami dla rynku polskiego, można zauważyć, że w Polsce w ramach OZE dominuje energetyka wiatrowa i nie dostrzeżono jeszcze potencjału jaki tkwi w fotowoltaice. Biorąc jednak pod uwagę światowe tendencje oraz wprowadzone w 2016 r. przepisy ograniczające możliwości budowy farm wiatrowych w Polsce, to w fotowoltaice należy doszukiwać się głównego beneficjenta wzrostu rynku związanego z odnawialnymi źródłami energii. Perspektywy dynamicznego rozwój fotowoltaiki w Polsce wydają się być niemal pewne. Potwierdziła to liczba składanych wniosków w ramach pierwszego rozstrzygniętego konkursu w ramach RPO w województwie zachodniopomorskim, gdzie 131 ze 175 projektów, które wnioskowały o wsparcie dotyczyło instalacji produkującej energię elektryczną z promieniowania słonecznego [2].

Innym czynnikiem potwierdzającym tę tezę może być fakt, że w rozstrzygniętej na początku stycznia 2017 r. aukcji dla energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych pod względem ilości sprzedaży energii, to właśnie ten rodzaj energetyki zakontraktował największą ilość energii.

Czy inwestować w fotowoltaikę?

Ze względu na potencjał drzemiący w inwestycjach w OZE opartych o fotowoltaikę warto sobie zadać pytanie: Czy inwestycje w ten rodzaj projektów mogą być opłacalne i kiedy inwestycja w OZE ma sens? Wtedy gdy przedsiębiorca, zużywający znaczne ilości energii elektrycznej, płacący z tego tytułu wysokie rachunki, chce zoptymalizować ten czynnik kosztotwórczy. Dzięki czemu pobiera mniej energii z sieci energetycznej, przez co niewydatkowane środki stanowią jego oszczędność.

W przypadku podmiotów zużywających prąd na własne potrzeby idealnym narzędziem do wykorzystania i sfinansowania inwestycji może być konkurs organizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (działanie 2.10 nabór wniosków trwa do końca lutego 2017 r.) w ramach którego można sfinansować do 85% kosztów kwalifikowalnych projektu. Odpowiednie dobranie parametrów w zakresie mocy instalacji, jej rodzaju, ilości zużywanej energii oraz doboru technologii, połączone z uzyskaniem dotacji może skutkować wysokimi stopami zwrotu. Jakimi? To jest już bardzo indywidualna kwestia.

Inwestycja może być także opłacalna, w przypadku braku wsparcia ze środków unijnych. W takim przypadku budując instalację OZE należałoby zagwarantować sobie możliwość sprzedaży energii po atrakcyjnej (gwarantującej rentowność) cenie. 30 grudnia 2016 r. przeprowadzono pierwszą w Polsce aukcję umożliwiającą sprzedaż energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Największy wolumen sprzedanej na aukcji energii dotyczył, energii słonecznej, dla której przeciętna cena za 1MWh kształtowała się na poziomie 353,78 PLN [3].

Odpowiadając na postawione na wstępie pytanie, czy inwestycja w OZE ma uzasadnienie ekonomiczne? Można jednoznacznie stwierdzić, że przy spełnieniu określonych warunków tak, zwłaszcza w przypadku pozyskania dotacji na budowę instalacji zasilaniu energochłonnych procesów produkcyjnych. Jaki byłby zwrot z inwestycji? Jest to sprawa bardzo indywidualna, uzależniona od wielu czynników.

W przypadku zainteresowania zagadnieniem postaram się zaprezentować wyniki przykładowej analizy.

[1] Frankfurt School FS-UNEP Collaborating Center

[2] Serwis Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego

[3] Urząd Regulacji Energetyki