Badania przeprowadzone przez Daniela Golemana autora książki „Inteligencja emocjonalna”, wskazują, na to, że pracownik o wysokich umiejętnościach miękkich jest o 320% wydajniejszy i efektywniejszy od swojego kolegi o przeciętnym poziomie kompetencji. Dodatkowo, przychód generowany dla pracodawcy przez inteligentnego emocjonalnie pracownika jest dwukrotnie większy niż osoby na równoległym stanowisku o średnim poziomie kompetencji miękkich. Takich liczb nie można przeoczyć!
Obserwacja zjawisk na rynku pracy w Polsce pokazuje, że wielu pracowników wykazuje niedopasowanie do stanowisk, które piastują – aż 42% pracowników uważa, że wykonuje pracę niedostosowaną do swoich umiejętności i kwalifikacji (badania Work Monitor), 17% pracodawców wskazuje na brak kompetencji miękkich u potencjalnych pracowników jako przyczynę trudności z obsadzeniem etatów. Problemy leżące zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracownika w procesie rekrutacji powodują, że pracownik jest niezadowolony z wykonywanych obowiązków, nie są one dostosowane do jego ambicji lub predyspozycji, co może skutkować przepracowaniem i wypaleniem zawodowym lub traceniem czasu na niepotrzebne czynności, rozpraszające, podejmowane ze znudzenia (media społecznościowe, chaty, nadmiarowe przerwy w pracy). Z badania przeprowadzonego przez firmę Sedlak&Sedlak wynika, że znudzenie i niezadowolenie z wykonywanych obowiązków skutkuje tym, że 69% osób korzysta w miejscu pracy z internetu do celów prywatnych (co czwartemu zatrudnionemu zajmuje to ponad 6 godzin tygodniowo) – co znacznie obniża efektywność pracy, podnosi jej koszty!
Okazuje się, że bez względu na zawód, do jakiego poszukiwani są obecnie pracownicy, pracodawcy wskazują, że najważniejszymi kompetencjami poszukiwanymi u pracowników są kompetencje miękkie: umiejętności samoorganizacyjne (m.in. umiejętność zarządzania czasem, samodzielność, podejmowanie decyzji i przejawianie inicjatywy, odporność na stres i chęć do pracy) oraz umiejętności interpersonalne (umiejętność kontaktowania się z ludźmi, bycia komunikatywnym, współpraca w grupie, a także umiejętność rozwiązywania konfliktów międzyludzkich). Nie jesteśmy niestety uczeni tych kompetencji w szkołach, skutkiem czego, mimo wielu ukończonych kierunków studiów, prawdziwa nauka zaczyna się dla nas dopiero w miejscach pracy, w zetknięciu z drugim człowiekiem i stresem, jaki związany jest z obowiązkami służbowymi.
Niedopasowanie do miejsc pracy oraz brak kompetencji miękkich (mimo np. wysokich kompetencji technicznych) skutkują niską produktywnością polskiego pracownika, ale również przedsiębiorcy – według badań OECD polski pracownik w ciągu 1h pracy wypracowuje jedynie 46% tego, co Amerykanin w tożsamym czasie. Jakie są tego efekty? Niestety, wciąż niskie płace w gospodarce polskiej odzwierciedlające niską produktywność pracowników oraz rozwój postawy pasywnej w miejscu pracy – polski pracownik nie potrafi myśleć przez pryzmat rezultatów swojej pracy i tego, co wnosi do firmy. Dużo łatwiej przychodzi mu oczekiwanie, że pracodawca coś mu da, zrozumie i awansuje. Bywa bierny, niedecyzyjny i negatywnie nastawiony do miejsca pracy i współpracowników. Kolejnym negatywnym skutkiem jest nadmierne obciążenie obowiązkami zawodowymi, co bezpośrednio wiąże się ze zjawiskiem wypalenia zawodowego i brakiem możliwości osiągnięcia work – life balance oraz wysoka skala attrition (odpływu pracowników) – według badan i raportu: Antal Attrition (październik 2015 r. – Rynek pracy w Polsce) jest to problem 73% badanych firm, gdzie największy attrition dotyczy pierwszych trzech lat pracy w firmie.
Dla przedsiębiorstwa oznacza to oczywiste straty finansowe. Dla pracownika, może oznaczać zwiększonąpodatność na choroby o podłożu emocjonalnym (depresje, zaburzenia odżywiania, choroba wieńcowa, nerwice i permanentny stres wynikających bezpośrednio z niskiego poziomu Inteligencji emocjonalnej (tzw. analfabetyzm emocjonalny). W praktyce przejawia się to niskim poczuciem własnej wartości, dramatyzowaniem i czarnowidztwem, wewnętrznymi nakazami skłaniającymi do działania i dążenia do perfekcji, negowaniem własnych emocji, przejmowaniem się tym, co pomyślą inni, obawą przed porażką, złym znoszeniem frustracji, obwinianiem innych za niepowodzenia i porażki, unikaniem trudnych sytuacji, usprawiedliwianiem porażek i niepowodzeń przeżyciami z przeszłości. Biorąc pod uwagę dane zamieszczone powyżej, można wnioskować, że kompetencje miękkie w niedalekiej przyszłości będą tymi, które stanowić będą o przewadze w zdobyciu pracy lub intratnych kontraktów. W toku analizy przeprowadzonej wraz z Kamilą Pępiak-Kowalską (Ministry of Skills: http://www.ministryofskills.com/), doszłyśmy do wniosku, że tak pożądana przez gospodarkę produktywność, jest kompetencją składającą się z kompetencji miękkich:
1. Przywództwa – umiejętności z zakresu ustalania celu, wizji i misji, świadomości zasobów, działania na rzecz innych, zmiany nawyków, uważności, aktywnego słuchania, asertywności i kalkulowania ryzyka.
2. Komunikacji – umiejętności z zakresu wypowiedzi i złożoności wypowiedzi, aktywnego słuchania, kultury komunikowania się z uwzględnieniem stylów myślenia rozmówcy, odbieranie i tworzenie wypowiedzi.
3. Wykorzystywania wiedzy – umiejętności z obszaru wykorzystania wiedzy, różnych informacji i źródeł do rozwiązywania problemów i wykonywania zadań, krytyczna analiza i synteza danych.
4. Organizacji pracy – umiejętności z obszaru planowania i pracy zespołowej.
5. Rozwiązywania złożonych problemów – umiejętności z obszaru samodzielności w działaniu, innowacyjnego podejścia i stosowania wiedzy w praktyce.
6. Inteligencji emocjonalnej (IE) – umiejętności z obszaru samokontroli, zapału, wytrwałości i zdolności motywacji, zwłaszcza w kontekście kontrolowania emocji, dostrzegania długoterminowej gratyfikacji, regeneracji po trudnym okresie, podejmowania odpowiedzialności za swoje działania, doskonalenia mocnych stron, wyciągania wniosków z porażek, koncentracji na zadaniu, przyjmowania inicjatywy, zaangażowaniu i wytrwałości, panowania nad swoimi emocjami w kontakcie z innymi, łagodzenia konfliktów, współpracy, słuchania bez uprzedzeń, inspirowania innych do działania i tworzenia więzi.
