Pod hasłem “prokura” kryje się pełnomocnictwo szczególne, nazywane także handlowym czy formalnym, które udzielane jest na wzór pełnomocnictwa procesowego. Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie wiążą się z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Warto pamiętać, że Kodeks Cywilny zawiera kilka przepisów dotyczących prokury, jednak ta regulacja nie jest pełna i w kwestiach nieuregulowanych (np. przy określaniu skutków prawnych działania bez umocowania, możliwości działania z samym sobą) zastosowanie będą miały przepisy dotyczące pełnomocnictwa.
Prokura a pełnomocnictwo
Czym zatem różni się prokura od pełnomocnictwa? Często pojęcia te używane są zamiennie, gdyż niewiele osób dostrzega istniejące między nimi różnice. Podstawowa odmienność wiąże się z osobą mocodawcy, a więc podmiotem, który może jej udzielić. Prokury może udzielić wyłącznie przedsiębiorca wpisany do KRS, pełnomocnictwa może udzielić każdy. Po drugie w odróżnieniu od pełnomocnictwa ogólnego, zakres czynności prokurenta może przekraczać czynności zwykłego zarządu, to znaczy obejmować również te ważniejsze czynności przedsiębiorcy.
Kto może udzielić prokury?
Zgodnie z tym co zostało powiedziane prokury może udzielić tylko przedsiębiorca, który podlega obowiązkowemu wpisowi do KRS. Nie mogą jej udzielić osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które podlegają wpisowi do CEiDG.
Nie udzieli jej także podmiot będący w likwidacji. Środowiska naukowe podzielone są w kwestii możliwości udzielenia prokury przez spółkę w organizacji. Ja osobiście opowiadam się za tym, iż spółka w organizacji (czas od zawarcia umowy do WPISU do KRS) jest ułomną osobą prawną (stosuje się do niej ODPOWIEDNIO – ze zmianami – przepisy o osobach prawnych) i nie może ustanowić prokury dlatego, że spółka w organizacji nie podlega obowiązkowi wpisu do KRS, a właściwie to ów wpis pozwala nabyć spółce osobowość prawną.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 lipca 2006 r., III CZP 45/06 jednoznacznie stwierdził, że z chwilą ogłoszenia upadłości ustanowiona prokura wygasa, a nowa nie może być ustanowiona.
Kto może być prokurentem?
Prokurentem może być osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Co do zasady nie budzi wątpliwości fakt, że prokurentem może być człowiek, a nie osoba prawna, choć nie jest to niemożliwe.
Udzielając prokury warto pamiętać, że należy dochować określonej formy, a mianowicie ustawodawca wymaga od nas by przedsiębiorca udzielił prokury w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Niedotrzymanie wskazanej formy powoduje, że czynność ustanawiająca prokurenta będzie nieważna (np. gdy powołamy prokurenta ustnie).
O autorze Łukasz Lipiec
Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Zdobywca 5. (w 2013 r.) i 2. (w 2014 r.) miejsca w Ogólnopolskim Konkursie Prawa Handlowego "Law In books & Law in action" organizowanym przez Koło Naukowe Prawa Spółek oraz kancelarię Wardyński i Wspólnicy na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz 2. miejsca w Konkursie z wiedzy w zakresie Prawa Rynku Finansowego organizowanego przez Koło Naukowe "FiskUS". Wyrazem jego zainteresowania prawem podatkowym są warsztaty z prawa podatkowego, które prowadził dla studentów przygotowujących się do egzaminów z prawa podatkowego. W wolnych chwilach pływa, a zimą jeździ na nartach.