Wielokrotnie zdarzają się sytuacje, w których nawet po kilku latach okazuje się, że samochód kupiony na firmę pochodził z kradzieży. Niesie to za sobą szereg konsekwencji, w tym również podatkowych.
Jednym z warunków zakwalifikowania pojazdu jako środka trwałego jest uznanie go za własność lub współwłasność podatnika i w rzeczywistości to właśnie to kryterium determinuje późniejsze konsekwencje podatkowe. Jak więc stać się prawowitym właścicielem zakupionego samochodu pochodzącego z kradzieży?
Kodeks cywilny przewiduje możliwość nabycia w dobrej wierze. Zgodnie z art. 169 ust. 2 k.c. „…gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu…”. Kolejnym warunkiem, poza 3-letnim okresem czasu od momentu kradzieży, jest konieczność działania w dobrej wierze przez kupującego. Oznacza, to że w chwili nabycia takiego pojazdu był on przekonany, że kupuje go od właściciela, a okoliczności zakupu nie nasuwały podejrzeń co do nielegalnego źródła pochodzenia samochodu. Co więcej dobra wiara musi zachodzić przez cały okres 3 lat od momentu kradzieży auta. Osoba, która nabyła kradziony samochód stanie się zatem jej prawowitym właścicielem jeżeli nieprzerwanie działała w dobrej wierze, a od momentu kradzieży pojazdu poprzedniemu właścicielowi minęły co najmniej 3 lata. Jeżeli już w momencie samej sprzedaży minął wyżej wspomniany okres, nabywca działający w dobrej wierze staje się jej właścicielem wraz z objęciem rzeczy w posiadanie.
W sytuacji, gdy po upływie 3-letniego okresu odnajdzie się poprzedni właściciel, któremu auto zostało skradzione, nowy nabywca może złożyć pozew do Sądu Cywilnego w celu ustalenia prawa własności do spornego pojazdu.
W przypadku, gdy nie minął 3-letni okres czasu od momentu kradzieży, a kupującemu policja odbierze auto lub w jakikolwiek inny sposób dowie się o nielegalnym źródle pochodzenia pojazdu, może wystąpić przeciwko sprzedającemu z powództwem z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej na mocy art. 5563 k.c. Rękojmia oznacza odpowiedzialność sprzedającego za wady zbytej przez niego rzeczy. Kupujący nabiera praw do odstąpienia od umowy, żądania zwrotu ceny, żądania naprawienia szkody, którą poniósł w wyniku kupna kradzionego pojazdu, dochodzenia zwrotu ceny pojazdu, jeżeli samochód został mu odebrany przez osobę trzecią. Odpowiedzialności sprzedawcy za wady prawne nie wyłącza nawet fakt, że nie wiedział o nielegalnym pochodzeniu sprzedanej rzeczy. Znacznie większa odpowiedzialność za wady prawne spoczywa na sprzedawcy zawodowym, a więc np. komisie niż na osobie indywidualnej.
Kupno kradzionego samochodu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest bardziej ryzykowne od kupna przez osobę indywidualną, gdyż ciągnie za sobą szereg konsekwencji, głównie podatkowych. Ma wpływ na odpisy amortyzacyjne, wydatki eksploatacyjne czy podatek VAT. Dlatego też kupując samochód do firmy warto dokładnie sprawdzić zgodność dokumentów pojazdu z prawem.
Artykuł przygotowany był w ramach wtorkowego cyklu artykułów prawnych w dzienniku Kurier Szczeciński.